Google’da üslup nedir diye araştırma yaptığınızda karşınıza ‘anlatma biçimi, deyiş ya da yapış biçimi’ olarak çıkmaktadır, yani üslup eş anlamlısı olan diğer kelimeler. Peki üslup ne demek? Cevap olarak ‘bir çağa, bir ülkeye ya da bir sanatçıya özgü teknik, renk, söyleyiş ve biçimlendirme özelliği’ şeklinde açıklanmaktadır ki, bu da üslup kelimesinin çeşitleri oluyor. Tüm bu bilgileri toparladıktan sonra üslup ile ilgili sözler derlememi yazımın sonunda bulacaksınız.
ÜSLUP NEDİR?
Üslup Nedir : Sözlük anlamına bakacak olursak “tarz, yol, usül” şeklinde açıklanmaktadır. Edebiyat terimi olarak üslup ne demek, dilsel araç ve olanaklardan yararlanarak düşünce, duygu, hayal ve eylemlerin özgün, kişisel bir yaklaşımla ifade ediliş biçimi, anlatılış tarzı. “Biçem, stil, deyiş, eda, özanlatı, tarz” kelimeleri de aynı anlamda kullanılmıştır.
ÜSLUP NE DEMEK?
Bir çok şekilde açıklanabilen üslup ne demek biraz daha detay verelim: “Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi, biçem, tarz, stil” olarak tanımlanmaktadır. Üslup kişiye özgüdür; yazardan yazara değişir. Aritoteles‘e göre yazar sayısı kadar üslup çeşidi vardır. Buffon: “üslup yazarın ta kendisidir.” demektedir.
Geçmişte üslup üçe ayrılmıştır. Peki buna göre üslup nedir?
- Sâde üslup : Yapmacıksız, süssüz, günlük konuşma dilinin temel alındığı, öğretici yazılarda kullanılan üslup.
- Süslü (müzeyyen) üslup : Mecaz ve söz sanatlarına, anlam oyunlarına önem veren üslup.
- Yüksek (âli) üslup : Düşünce ve duyguların yüceliğine, anlamın sağlamlık ve doğruluğuna, sözcüklerin seçkinliğine önem veren üslup.
ÜSLUP ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
- Yazarın adıyla anılan üslup (Atila İlhan üslubu gibi).
- Mimarın adıyla anılan üslüp (Mimar Sinan üslubu)
- Çağa bağlı üslup (Ortaçağ üslubu gibi).
- Dile bağlı üslup (Türk üslubu gibi).
- Konuya bağlı üslup (Filozofik üslup gibi).
- Ülkeye bağlı üslup (Provens üslubu gibi).
- Okuyucu – alıcı topluluğuna göre üslup (Popüler üslup, sosyetik üslup.)
- Eserin amacına bağlı üslup (Alaylı üslup gibi).
ÜSLUP KELİMESİNİN EŞ ANLAMLISI
“biçem, tarz, stil”.
ÜSLUP İLE İLGİLİ SÖZLER
Biz Müslümana yakışır bir üslup bulabilmek için, Batı’nın bütün uygulamalarını bilmek ama hiçbirini bütün olarak taklit etmemek zorundayız.
İnsanın karakteri kullandığı üsluptan belli olur.
Üslup en kanlı silahtır. Dikkat et kelamın seni vurmasın.
Üslubun kimliğindir.
Unutmayalım: ‘Kötü bir üslup, en basit hakikatlerin bile hazmını zorlaştırır.’
Oysa medeniyet, üslûp demektir.
Üslûbu ağır bir zamandayız.
”Düşünce ilhamı öldürür, üslup düşünceye gem vurur, yazı üslubu ödüllendirir.”
Evet, insanlık ince işçilik ister. Her şey incelikten, insan kalınlıktan kırılır.
Üslup insanın kendisine yakıştırdığıdır.
Üslup ile ilgili sözler arasında en sevdiğim ise : Dostlarınızdan bir vefasızlık görürseniz, onları sakın kırmayın. Üslup ile geri çekilin.
İnsanları fikir ayrılıkları ayırmaz, üslup ayrılıkları ayırır. Halden anlamamak, hemhal olamamak, dertleşememek.
Fakat aşkın bizi manasızlığa kelepçelemesini, aşağılayıcı bir üslupla imha etmesini göze alamıyoruz.
Üslup ifade tarzıdır. Kendi bulduğun yoldur. Düşündüklerine, hissettiklerine heyecanlarına verdiğin biçimdir. Üslup iyidir, dikkat edin fazla insanda da yoktur.
Din kardeşlerine tavsiyede bulunurken onların hoşlanacağı dil ve üslup ile anlat. Kalbe girmeyen söz vücutta etki yapmaz.
Herkes duruşunu bozsa da sen bozma. Herkes üslubunu bozsa da sen bozma. Sana kötülük yapsalar da sen yapma. Herkes kendine yakışanı yapar sakın unutma!
Tövbe etmiş insanları geçmişini hatırlatıp kırmayın, incitmeyin. Eskiden kim olduklarını hatırlatmayın, vaaz etmek için üstünlük değil, uygun üslup gerekir. Bu da bir merhamet türüdür.
Doğru üslup ile konuşmadığın için sana kulak tıkayanlar, doğru sözlerini de duymazlar. Üslubunu düzelt ki, doğru sözlerin daha çok insana ulaşsın.
Herkesin politik bir tarafı vardır. Üslubunu korumak çok önemlidir. Ülkeni düşünüyorsan, gündemi takip ediyorsan ve gazete okuyorsan elbette beyninde düşünceler oluşmaya başlar. Ama bunu politik bir çerçevede çizmek gerekmez.
Güzel ahlâkla kabil-i telif olmayan kaba, kırıcı ve sert bir üslûb ile yapılan hizmetlerinden hayır umulamaz. Bilhassa insanın rûhuna hitâb eden eğitim, irşad ve teblîğ gibi hizmetlerde, bu husus çok daha ehemmiyet arz etmektedir.
Hayattaki en önemli şey üslup. Yani temelde, neticede önemli olan, kişinin varoluş üslubu -kişinin eylemlerinde görülen karakteristik tarz. İnsan kendini eylemleriyle tanımlamaktaysa eğer, o zaman üslup iki kat daha belirleyicidir; çünkü eylemi betimleyen üsluptur.
Çocukları anne ve babasının aynası olarak benzetilen tek sebep dış görünüş olmamalı. Az önce küçük kuzenim babasından duyduğu ilahi sesle yanındaki kıza “hayatım” diyerek seslendi ve dünya biraz daha güzel bir yer oldu.
Spinoza, “Havaya fırlatılan taş konuşabilseydi kendi arzusu ile yola çıktığını söylerdi” diyor. Kasırgalı bir denizde çalkalanan sal bizden daha hür. Hangi limana yöneleceğiz? Riyazet kalesi metrûk bir harabe. Büyükler masal söyleyip uykuya dalmış Hayyam’a göre ama onun sunduğu kadeh de köpük dolu değil mi? Eflatun’u sokaktaki adamdan ayıran: üslup.
Eski edebiyat kitaplarında üslup üçe ayrılırdı: Üslub-u Âdi, Üslub-u Müzeyyen, Üslub-u Âli. Eğer birisi sevgilisine duygularını sade dille getirmek istiyorsa sadece “Ben senden vazgeçemem” diyecektir. Süslü üslupla dile getirmek istiyorsa “Gül bülbülsüz bülbül nağmesiz olur amma gönlüm sensiz olmaz” ifadesini kullanacaktır. Ya yüksek ve sanatlı bir anlatımı tercih etmişse o zaman da “Zemin çâk, asuman çâkçâk olsa, tufan içinden tekne-i Nuh belirip, O’nu bırak da yalnız sen gel dense katiyen gitmem” şeklinde duygularını dile getirecektir.
Yürümek için baston ne ise düşünce için kalem de odur, fakat nasıl ki insan en kolay bastonsuzken yürürse, en kusursuz biçimde de elinde kalem yokken düşünür. İnsan ancak yaşlanmaya başladığında bir baston kullanmayı ister, (baston artık onun için bir yük değil, bir yardımcıdır) kalem de böyledir.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
SORU-CEVAP kategorimizdeki diğer yazılar için ise buraya tıklayabilirsiniz.
- Kırmızı Kalbin Anlamı Nedir?
- Kösem Ne Demek? Kösem Sultan Kimdir?
- Sayko Ne Demek? Sayko Sözler Anlamları ve Sayko Oyunu Nedir?
- Spiritüel Ne Demek? Spiritüalizm Nedir?
- Hiçbirşey Mi Hiç Bir Şey Mi? Hiçbir Şey Nasıl Yazılır?
- Bakire Ne Demek Kısaca Nedir?
- Şap Nedir? Şap Ne Demek? Ne İşe Yarar?
- İtikaf Ne Demek? İtikaf Nedir?
- Denyo Ne Demek? Denyo Nedir? TDK Anlamı
- Mesnetsiz Ne Demek? Mesnet Nedir?
