Bilimsel konularda araştırma yaparken gözlenen olay ya da durumların sonucunda ortaya konan fikre ve varsayımlara hipotez denilmektedir. Tabi en basit anlamıyla tanımladım. Peki bu sayfada ne bulacaksınız? Hipotez nedir, kelime anlamı ne demek, hipotez örnekleri, testleri ve özellikleri hakkında detaylı bilgi paylaşacağım.
HİPOTEZ NEDİR?
HİPOTEZ NEDİR? Bilimsel araştırma öncesinde çözülmeye çalışılan probleme istinaden olası çözüm yollarını belirleme aşamasında ortaya koyulan fikirlerin doğru mu yoksa yanlış mı olduğunun sınanması için belirlenen varsayımlardır. Peki hipotez kelime anlamı ne demek, hipotez örnekleri, testleri ve özellikleri konularına yavaş yavaş girelim.
Bilimle uğraşan insanlar ortaya bir fikir attıklarında, bunun doğruluğuna ya da yanlışlığına ulaşabilmek amacıyla çözüm yolları geliştirirler, işte bu sınanabilir, test edilebilir yollara hipotez denir. İşte hipotez nedir sorusunun cevabı budur. Hipotezin geçerli olabilmesi için ise test edilebilir yani sınanabilir olması gereklidir. Test ve deneyler gerçekleştirilerek varsayılan değerlere her zaman ulaşılabiliyorsa hipotez artık bir kuram haline gelir.
Hipotez nedir sorusunu daha iyi anlayabilmeniz için biraz daha detay vereyim. Bilim insanları olgu ve olay arasındaki ilişkileri test edebilmek amacıyla bunu kullanırlar, işte buna hipotez deniliyor. Burada önemli nokta neden ve sonuç ilişkisini iyi analiz edip, test edebilmek için hipotezlerin kullanılmasıdır. Bir araştırmanın sınırlarını da ancak böyle belirlerler. Çünkü sınırları belirlenmeyen bir araştırma asla bitmez ve sonuçlanmaz.
HİPOTEZ NE DEMEK?
Hipotez nedir öğrendik peki hipotez ne demek, kelime kökeni nereden geliyor? Latincede önermek kelime anlamına gelen “hipotithenai” kelimesidir. Yani bu sebeple önerme, varsayım, ön kabul ve benzeri anlamları bulunuyor. Bir önerme, farklı yollar kullanılarak test edilebilir. Burada önemli olan farklı yollarla da sınansa aynı sonuca ulaşabilmektir.
Hipotez kurmak işleminde 2 değişken bulunmaktadır: Bunlar bağımsız ve bağımlı değişkenlerdir.
- Bağımlı Değişkenler: pek çok farklı faktörün etkisi ile oluşan değişkenlerdir. Bu değişkenlerin nedenleri ve sonuçları başka etkilere bağımlı olarak değişir. Kendisini ortaya çıkaran faktörlerle arasındaki ilişki tespit edilmeye çalışılır.
- Bağımsız Değişkenler: Bağımlı değişkenleri hangi ölçüde etkilediği tespit edilen ve diğer etkilere göre değişkenlik göstermeyen değişkenlerdir.
HİPOTEZ TÜRLERİ
- Boş Hipotez: Bu türe göre bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasında herhangi bir ilişki yoktur. Varsayımın olumlu ifadesine aykırıdır.
- Karmaşık Hipotez: Birden fazla bağımsız değişken bulunduran türdür.
- Basit Hipotez: İki değişkenden birinin bağımlı değişken veya bağımlı neden olduğu, diğerinin ise bağımlı etkiye ya da bağımlı değişkene sahip olduğu türdür.
- İstatiksel Hipotez: İstatiksel açıdan doğrulanabilen varsayım türüdür. Doğru ve yanlış ifadelerinin yerine varsayım sonucu istatistiksel veri ile açıklanır.
- Alternatif Hipotez: Seçilen birçok varsayım arasından en verimli ve uygulanmaya en müsait olanı seçilir. Seçilen varsayım bu türü ifade eder.
- Mantıksal Hipotez: Sadece mantık ilkelerine göre belirlenen önermelerdir.
HİPOTEZ TESTİ
Hipotez testi, bir örneklemi incelemeye yönelik olarak yapılan çalışmalar ve bu çalışmaların raporlanması ile hipotezin kabul edilip edilmeyeceğinin tespit edilmesi işlemine denir. Bu testler oran ve aralık ölçeklerine göre uygulanan ve ana kütlenin dağılımı ile ilgili varsayımlara dayanan parametrik testler ve ana kütlenin dağılımı ile ilgili varsayımlara dayanmayan parametrik olmayan testler olarak iki gruptur. Parametrik testler örneklemin tek ya da iki tane oluşuna göre ayrılır. En önemlileri z ve t testleridir. Parametrik olmayan testler ise ana kütle dağılımı ne olursa olsun uygulanabilir. Bu testler sahip olduğu değişkenin nitel bir özelliğine göre oluşturulur.
Hipotez testinde beş aşamalı bir model kullanılır. Bu aşamalar:
- Varsayımlarda bulunarak test gerekliliklerini sağlamak: İstatistik kullanılan her uygulama varsayım gerektirir. Bu aşamada üç varsayım yapılmalıdır. Bunlar; örneğin rastlantı şeklinde seçildiği, değişkenlerin interval ölçme düzeyinde olduğu, tüm örneklemlerin normal dağıldığı varsayımlarıdır.
- H0 hipotezi kurmak: İki değişkenin arasında herhangi bir fark bulunmadığını gösterir. Teste göre farklılaşma olabilir. Tek bir örneklemde H0, verilen örneğin belirli özelliklere sahip olan kitleden geldiğini ifade eder.
- Örneklem dağılımı seçmek ve kritik bölgeleri belirlemek: Örneklem ve ana kitle hakkında tahminlerin yapılabilmesi için gereklidir. Kritik bölge H0’ın reddedileceği alan olarak düşünülebilir. Doğruluğu pek mümkün olmayan sonuçların bulunduğu alandır.
- Test istatistiği hesaplamak: Olasılıkların hesaplanabilmesi için örnek skorları Z skorlarına dönüştürülür. Bu işlem test istatistiği hesaplama işlemidir.
- Karar almak ve sonuçları değerlendirmek: Son aşamada test istatistiği değeri ile kritik bölge değeri karşılaştırılır. Test istatistiğinin kritik bölgeye düşmesi durumunda H0 reddedilir. Test istatistiğinin kritik bölge dışında kalması halinde H0 kabul edilir.
Hipotez testi için seçilecek deney yöntemi öneriye göre seçilir. Araştırmacılar öngörüde bulundukları sonucu etkileyen ya da etkileyebilecek etkenleri araştırırlar. Birçok araştırmada yapılan deneylerin sonuçları önermeyi desteklemez. Bu nedenle farklı seçenekler de açıklanmalıdır.
HİPOTEZ KURMA
Hipotez kurulurken araştırılan konuya odaklanan ve belirli değişkenler ile desteklenen varsayımlarda bulunulmalıdır. Bilimsel araştırmalarda belirlenen problemler ile ilgili doğru çözüm yollarına ve sonuçlara ulaşabilmek için iyi belirlenmiş hipotezler üzerinde çalışmak önemlidir. Araştırmanın geliştirilebilmesine katkı sağlayan ve bilimsel araştırma yöntemleri kullanılabilmesini sağlayan varsayımlar oluşturulmalıdır. Gözlemler, konu ile ilgili kaynaklar ve önceki deneyimler bunun için gereklidir.
Doğru kurulan bir hipotez aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.
- Sınanabilirlik: En başta gelen özellik sınanabilirliktir. Kurulan hipotez deney ve gözlemler ile doğrulanabilmeli veya yanlışlanabilmelidir. Buna göre doğa üstü güçlere ilişkin yapılan varsayımlar bilimsel sayılmazlar. Çünkü bu varsayımların deney ve gözlemler ile sınanması mümkün olamaz.
- Anlaşılabilirlik: Varsayımların açık bir şekilde ve olabildiğince kısa cümleler ile ifade edilmesi gerekir. Doğru terimler ile basit ve anlaşılır olmalıdır.
- Bilimsellik: Daha önceden ortaya koyulmuş bilimsel gerçeklere uygun bir şekilde kurulmalıdır. Bu gerçekler temelinde hareket etmeli ve bilimsel gerçekler ile çelişkili olmamalıdır. Dolayısıyla kuramsal bir temele dayandırılarak daha önceki deneyimler ile tutarlı olmalıdır.
- Çoğulluk: Bilimsel araştırmalar için belirlenen problemin her zaman tek bir hipotezden oluşturulması gerekmez. Araştırma yapılan konunun kapsamı, problemin etkisi gibi faktörlere bağlı olarak birden fazla hipotez kurularak çalışılmalıdır.
Bu özelliklere bağlı olarak kurulan doğru bir hipotez, araştırmacının elinde bulunan veriler ile uygun olmalı ve onları açıklayabilmelidir. Bu açıklamalar ile elde edilecek yeni gerçeklerin tahmin edilebilmesine olanak sağlamalıdır. Verilerin analiz yöntemlerine açık ve uygun olmalı, problemlere çözüm önerebilmelidir.
HİPOTEZİN ÖNEMİ NEDİR?
Araştırma yapmanın amacı bilgiye ulaşabilmektir. Bilimsel araştırmaların amacı ise belirlenen problemlere çözüm olabilecek geçerli ve doğru bilgilere ulaşabilmektir. Bu bilgilere ulaşabilmek için de belirli yöntemler kullanılır. Bilimsel araştırmaya başlanmadan önce problemler belirlenir ve bu problemlere çözüm olarak öngörülen hipotezler kurulur. Araştırmanın yöntemi bu öngörülere göre belirlenir. Buna göre bilimsel araştırma sonucunda geçerli bir teoriye ulaşabilmenin yolu doğru hipotezler üzerinde çalışmaktır.
Doğru bir bilimsel araştırma süreci yürütebilmek için bu sürecin her aşaması ile ilgili bilgiye sahip olunmalıdır. Bunun için de bilimsel araştırma tekniklerihakkında eğitim almak gerekir. Bu eğitim ile bilimsel araştırma konusunun belirlenmesinden verileri elde etmeye, elde edilen verilerin analiz edilmesinden araştırma raporlarının yazılmasına kadar pek çok aşama hakkında bilgi edinilebilir. Böylece hem akademik eğitim alanında hem de kişisel araştırmalarda doğru yöntemler seçilerek verimli ve etkili araştırma süreçleri gerçekleştirilebilir. Literatüre katkı sağlayacak yeni bilgiler elde edilerek başarılı olunabilir.
Hipotez Cümle Formatı Nasıldır?
Eğer bu oluyorsa ardından bu olacaktır şeklinde kurulan cümleler ile yazılır. Bu şartlar bağımlı ve bağımsız değişkenler ile ifade eder. İki değişken arasındaki ilişkiyi açıklar.
Hipotezin Sonuçları Nelerdir?
3 muhtemel sonucu bulunmaktadır. Doğrudan kanıtlanarak doğru kabul edilebilir ve geçerli hale gelir. Yeni gerçekler ile desteklenerek teori haline gelebilir ya da deney ve gözlemler sonucunda kabul görmeyerek çürütülebilir.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
SORU-CEVAP kategorimizdeki diğer yazılar için ise buraya tıklayabilirsiniz.
- Çap İşareti Klavye ile Nasıl Yapılır?
- DM At İnstagram Özelliği Nedir?
- Önlisans Nedir? Önlisans Ne Demek? Lisans ile Farkı Ne?
- Stabil ve Stabilite Ne Demek? Stabil TDK Anlamı Nedir?
- Dewamke Ne Demek? Devamke Nedir?
- Yavşak Ne Demek? Yavşak Kelime Anlamı Nedir?
- 182 Neyin Numarası? 182 Nerenin Numarası?
- BAE Ne Demek? Bae Açılımı Nedir?
- Streak Ne Demek? SnapStreak Nedir?
- Ğ ile Başlayan ve Biten Kelimeler Nelerdir?
- Teno Ne Demek?
- Whatsapptan Engellendiğimi Nasıl Anlarım?
- Vegan Ne Demek? Vegan Beslenme Nedir?
