Kırmızı şarabın farklı türleri, tadıma yeni başlayanlar için pek de değişik gelmeyebilir. Şarap yapımında kullanılan binden fazla üzüm çeşidi olduğundan neyin ne olduğunu ayırmak oldukça zor. Kırmızı şarap çeşitleri, bu kadar farklı üzümden yapılıyor olsa da, tatları ayırtetmek kolay değildir. Bu şaraplara farklı tatlar veren üzümleri, yetiştirildikleri yerleri merak ediyorsanız yazımızı hemen okumaya başlayın.
Popüler Kırmızı Şarap Çeşitleri
Cabernet ve merlot en ünlü ve en çok üretilen kırmızı şarap çeşitlerinden ikisidir. Aynı zamanda dünya çapında kullanılan en popüler kırmızı şarap üzümleri arasında da gösterilir.
| Şarap Çeşidi | Bulunduğu Şaraplar |
|---|---|
| Cabernet Sauvignon | Bordeaux, Super Tuscan, Meritage |
| Merlot | Bordeaux, Priorat, Super Tuscan, Meritage |
| Pinot noir | Burgundy, Spätburgunder, Frühburgunder |
| Syrah/shiraz | Rhône blends, Côtes du Rhône, Hermitage, Côte-Rôtie, GSM |
| Zinfandel | Primitivo |
| Sangiovese | Super Tuscans, Brunello di Montalcino, Vino Nobile di Montepulciano |
| Nebbiolo | Barbera, Barolo, Langhe |
| Grenache/Garnacha | Priorat, GSM, Châteauneuf-du-Pape, Côtes du Rhône |
| Malbec | Bordeaux |
| Carménère | Bordeaux, Meritage |
Yazımıza geçmeden önce şarapla ilgili bilmeniz gereken teknik terimlere göz atalım:
Şarapta gövde ne demek: Şarabın damakta bıraktığı yoğunluk ve kalıcılık süresidir. şaraplar gövdelerine göre tam, orta ve hafif gövdeli olarak tanımlanır.
Tanen ne demek: Tanen, şarap içeriğindeki doğal koruyuculardan biridir. Şarabın rengini, yıllandırmaya uygunluğunu ve ağızda bıraktığı tadı etkilediği için şarapçılıkta önemli bir yer tutar.
Şarap üretiminde AOC ne demek: (Appellation d’Origine Contrôlée) coğrafi işarettir. 1935 yılından beri kullanılan, şarap bölgelerini belirleyen ve düzenleyen Fransız standardıdır.
DOCG ne demek: Denominazione di origine controllata e Garantita. En üst düzeyde İtalyan şaraplarında yer alan etiket kontrollü (Controllata) üretim yöntemleri ve garantili (garantita) şarap kalitesini gösteren kısaltmadır.
1. Cabernet Sauvignon
Cabernet sauvignon, hem kırmızı şaraplık bir üzümdür, hem de üzümden yapılan şarap çeşidinin adıdır. Tipik olarak, Yeni Dünya şarapları (ABD, Avustralya, Güney Amerika ve diğerleri) şarap için üzüm çeşidi adını kullanırken, Eski Dünya üreticileri (İtalya, Fransa, İspanya, Almanya ve diğerleri) şaraplar için bölgenin adını kullanır.
Cab, Amerika Birleşik Devletleri’nde en çok satan kırmızı şarap çeşitlerinden biridir. Cab şarapları genellikle büyük, dolgun gövdelidir, tanenlidir ve bu şaraplar yıllarca yıllanabilir. Cabernet Sauvignon’u hem tek çeşit şaraplarda hem de Bordeaux, Meritage ve İtalyan süper Toskana karışımları dahil şarap karışımlarında bulabilirsiniz. Cabernet Sauvignon’un Chianti ve Priorat gibi şaraplara daha az miktarda karıştırıldığı bilinmektedir.
2. Merlot
Kırmızı şarap çeşitleri arasında adı en çok duyulan Merlot’dur. Cabernet Sauvignon gibi Merlot da hem kırmızı şaraplık üzümün hem de üzümden yapılan tek çeşit şarapların adıdır. Bu orta gövdeli şaraplar, cabernet sauvignon’dan daha az tanenlidir ve kırmızı şaraba yumuşaklık ve lezzet kazandırmak için sıklıkla diğer üzümlerle harmanlanır. Merlot içerebilecek iyi bilinen şarap karışımları arasında Meritage, Bordeaux, süper Tuscan ve Priorat yer alır.
3. Pinot Noir
Pinot noir, kırmızı şarap üzümü ve çeşidi olarak Fransa’nın Burgonya şaraplarında ön plana çıkmıştır ve aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’nde yetiştirilip üretilmektedir. Oregon’un Willamette Vadisi, çarpıcı ve güçlü pinot noir şarapları üretme konusunda ustadır ve Sonoma County ve Napa Valley de birinci sınıf pinotlar üretmektedir.
Pinot noir aynı zamanda şampanya ve köpüklü şaraplarda da bulunan üzümlerden biridir. Pinotlar tipik olarak yumuşak yapıya sahip orta ila hafif gövdelidir. Genellikle diğer üzümlerle harmanlanmaz, ancak Burgundy (Burgonya) şaraplarında az miktarda gamay üzümüyle harmanlanabilir. Almanya’da Spätburgunder ve Frühburgunder olarak etiketlenmiş pinot noir şaraplarını bulabilirsiniz.
4. Şiraz (Shiraz)
Ballı, meyveli ve baharatlı Şiraz, bölgeye ve yetişme koşullarına bağlı olarak farklı özellikler alabilen bir üzümdür. Tam gövdeli, tek çeşit bir şaraptır ve aynı zamanda dünyanın dört bir yanından birçok karışımda bulunur. Şili, Avustralya, Kaliforniya, Washington Eyaleti ve Fransa’nın Rhône bölgesi, şiraz içeren tek çeşit ve harmanlanmış şaraplar üretmektedir. Örneğin, popüler şiraz karışımları arasında Fransa’dan Côtes du Rhône, Hermitage ve Côte-Rôtie şaraplarının yanı sıra Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri’nden GSM (Grenache-Syrah-Mourvèdre) harman şarapları yer alır. Ayrıca İtalyan süper Toskana şaraplarıyla harmanlanmış olarak da bulabilirsiniz.
5. Zinfandel
Zinfandel şarapları lezzet özellikleri bakımından geniş bir yelpazeye sahiptir ve büyük ve doyurucudan hafif ve narin şaraplara kadar çeşitlilik gösterir. Bunlar öncelikle tek çeşit şaraplardır ve genellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde, özellikle Sonoma County’den gelen çeşitlerle üretilir. Zinfandel pek çok karışımda kullanılmaz, ancak onu küçük şiraz üzümüyle veya başka karışımlarla harmanlanmış olarak bulabilirsiniz. İtalya’da primitivo aslında zinfandel ile aynı üzümdür, bu nedenle primitivo etiketli şaraplar da Zinfandel’dir.
6. Sangiovese
Öncelikle Chianti’de bulunan İtalyan şarap üzümü olarak tanınan ‘sangiovese’ (Jüpiter’in Kanı olarak da bilinir), Amerika Birleşik Devletleri gibi diğer şarap bölgelerinde de yetiştiriliyor ve tek çeşit şaraplar üretmek için kullanılıyor. Birincil üzüm olarak veya karışımlarda sangiovese içeren diğer şaraplar arasında süper Tuscans, Brunello di Montalcino ve Vino Nobile di Montepulciano bulunur. Bu kırmızı şarap, orta tanenli ve yüksek asitli, topraksı bir şaraptır.
7. Nebbiolo
Nebbiolo üzümü çeşit olarak etiketlenmiş olarak bulunabilir, ancak çoğunlukla Barolo ve Barbaresco dahil Toskana’daki İtalyan şaraplarında bulunur. Nebbiolo, çilek özelliklerine ve güçlü tanenlere sahip, orta gövdeli bir şaraptır. Bu şaraplar, tanenlerin sağladığı güçlü yapı nedeniyle genellikle on yıldan daha uzun süre yıllandırılabilir.
8. Grenache/Garnacha
İspanya’da garnacha olarak bilinen grenache toprak aromalı, meşe fıçılarda bekletilmiş ve yumuşaktır. Bu şarapları tek bir çeşit olarak etiketlenmiş bulacaksınız, ancak aynı zamanda Priorat, GSM dahil dünyanın en iyi şaraplarının çoğunda ve Châteauneuf-du-Pape ve Côtes du Rhône dahil olmak üzere Fransa’nın Güney Rhône bölgesinden birçok karışımda bulunan harika bir harman üzümüdür. Grenache’nin ayrıca Avustralya’da, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve dünyanın dört bir yanındaki diğer bölgelerde yetiştirildiğini ve tek çeşit olarak satıldığını görebilirsiniz.
9. Malbec
Malbec, özellikle Arjantin’den gelen Güney Amerika şaraplarında kırmızı şarap çeşidi olarak popülerliği artıyor. Malbec, kiraz ve kakao aromalarına sahip, orta tanenli bir şaraptır. Aynı zamanda Fransa’nın Bordeaux bölgesinde de yetiştiriliyor ve Fransa’nın Loire Vadisi’nin yanı sıra Right Bank’deki Bordeaux şaraplarında da bulunuyor.
10. Carménère
Kırmızı şarap türleri arasında Şili’de üretilen carménère’i bulacaksınız. Ahududu ve biber aromaları vardır. Ayrıca Bordeaux ve Meritage gibi karışımlarda carménère de var.
11. Barbera
Barbera, çoğunlukla Kuzey İtalya’dan gelen bir üzüm ve şarap çeşididir. Yumuşak erik aromalarına ve asidik tada sahip, düşük tanenli bir kırmızıdır. Barbera neredeyse yalnızca tek çeşit şarap olarak kullanılır ve İtalya dışındaki bazı şarap bölgelerinin barbera şarapları ürettiğini görebilirsiniz.
12. Cabernet Franc
Cabernet Franc, Fransa menşelidir ve dünyanın dört bir yanından tek çeşitlerde, Bordeaux tarzı karışımlarda kullanılmaktadır. Ayrıca Chianti, süper Toskana şarapları ve Meritage ile de küçük miktarlarda harmanlanabilir. Cabernet Franc, erik, çilek ve baharat aromalı orta tanenlere sahiptir.
Dünyanın Her Yerinden Kırmızı Şarap Çeşitleri
Dünyadaki tüm kırmızı şarapları listelemek imkansız olsa da öğrenilecek birçok yaygın kırmızı şarap türü vardır.
13. Bordeaux – Fransa
Bordeaux şarapları adını Fransa’nın Bordo şehrinden almaktadır. Avrupa standartları ve şarap yapımı yasaları, Bordeaux üretiminde kullanılabilecek üzüm türlerini düzenlemektedir. Dünyanın en tanınmış şarap bölgelerinde yetiştirilen Kırmızı Bordeaux şarapları zengin ve karmaşık yapıya sahiptir.
Bordeaux karışımlarında bulunan üzümler şunları içerir:
- Cabernet sauvignon
- Merlot
- Cabernet franc
- Malbec
- Petite verdot
- Carménère
14. Burgonya (Bourgogne) – Fransa
Burgonya şarapları da adını üretildikleri bölgeden alan bir diğer Fransız şarabıdır. Kırmızı Burgonyalar karmaşık yapıya ve olgun koyu meyvelerin tatlarına sahiptir. Dünyanın en pahalı ve talep gören şarapları arasında bulunur. Burgonya öncelikle pinot noir olsa da, denge için harmanlanmış bazı gamay üzümleri de kullanılabilir.
15. Beaujolais – Fransa
Beaujolais, Fransa’daki Burgonya’nın bir alt adıdır. Şarap, bölgeye göre etiketlenir ve etiketleme yasaları, şarapların nasıl üretildiğini ve hangi üzümlerin dahil edildiğini düzenler. İki tür kırmızı Beaujolais vardır: Beaujolais Nouveau ve Beaujolais. Her ikisi de oldukça erken (yıllandırılmadan) içilmesi gereken meyveli şaraplardır. Beaujolais’de kullanılan başlıca üzüm gamay üzümüdür, ancak şaraplar az miktarda pinot noir de içerebilir.
16. Châteauneuf-du-Pape – Fransa
Châteauneuf-du-Pape, Fransa’nın Güney Rhône bölgesinde bir alt isimdir. Tamamen grenache üzümünden yapılmış birkaç Châteauneuf-du-Pape şarabı bulabilmenize rağmen, genellikle çeşitli üzümlerin karışımından elde edilmektedir. Yiyeceklerle iyi uyum sağlayan ve yıllandırılma potansiyeline sahip, duman kokulu, toprak aromalı, hafif meyveli bir şaraptır.
Kırmızı Châteauneuf-du-Pape’de 13 üzüm çeşidine izin verilmektedir.
- Grenache
- Mourvèdre
- Syrah
- Cinsault
- Clairette
- Vaccarèse
- Bourboulenc
- Roussanne
- Counoise
- Muscardin
- Picpoul
- Picardan
- Terret noir
17. Cotes du Rhone – Fransa
Ayrıca Fransa’nın Rhône’undan harmanlanmış şarap Côtes du Rhône da var. Bu şaraplar uygun fiyatlı, baharatlı ve tam gövdelidir ve yemekle birlikte tercih edilen içeceklerden biridir.
Côtes du Rhône’da izin verilen birçok üzüm çeşidi vardır, ancak en az %40’ı grenache noir olmalıdır.
- Grenache noir (en az %40)
- Syrah
- Mourvèdre
- Cinsault
- Carignan
- Counoise
18. Côte-Rôtie – Fransa
Bir başka Rhône Valley AOC şarabı olan Côte-Rôtie, baharatlı, zarif ve hoş kokuludur. Güzel kırmızı rengi ile şarap çeşitleri arasında en çok tercih edilenler arasında bulunur.
Côte-Rôtie’de biri kırmızı, biri beyaz olmak üzere iki üzüm çeşidi harmanlanmıştır.
- Syrah (en az %80)
- Viognier
19. Hermitage – Fransa
Hermitage aynı zamanda Rhône Vadisi’ndeki bir AOC’dir ve onlarca yıl eskitilebilecek büyük, koleksiyonluk kırmızı şaraplar üretir. Bunlar siyah meyveler ve deri gibi tatlara sahip, zengin, lezzetli şaraplardır.
Kırmızı Hermitage şaraplarında bir kırmızı ve iki beyaz çeşide izin verilir.
- Şiraz
- Marsanne
- Roussanne
20. Chianti – İtalya
Chianti, İtalya’nın Piedmont bölgesindeki Toskana bölgesinden geliyor. Birçok alt bölgeye sahip bir DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) bölgesidir. Chianti’nin %70-80 sangiovese içermesi gerekir (alt bölgeye bağlı olarak), ancak daha küçük miktarlarda harmanlanmış diğer birkaç onaylı çeşitten birine de sahip olabilir. Chianti, İtalyan mutfağı için mükemmel olan, baharatlı yiyecekler ve domates sosuyla gerçekten iyi uyum sağlayan, meyveli, orta gövdeli, asidik bir şaraptır.
Chianti şaraplarındaki üzümler aşağıdakileri içerebilir.
- Sangiovese
- Canaiolo
- Cabernet Sauvignon
- Şiraz
- Merlot
- Trebbiano
- Malvasia
21. Barolo/Barbaresco – İtalya
Barolo ve Barbaresco, Piedmont’ta büyük bir ortak noktaya sahip iki DOCG bölgesidir: nebbiolo üzümü. Şaraplar büyük ve tanenlidir ve yıllarca yıllandırılır, ancak aynı zamanda çilek gibi orta gövdeli meyve tatları ile şaşırtıcı derecede yumuşak tada sahiptir. Barolo’ya genellikle “şarapların kralı” denir ve bunlar oldukça pahalı ve en çok talep gören çeşitlerden biridir.
Barbaresco ve Barolo’daki onaylı üzümler:
- Nebbiolo
- Lampia
- Michet
- Rosé
22. Amarone della Valpolicella – İtalya
Genellikle sadece Amarone olarak anılan Amarone della Valpolicella, adını Verona ve çevresinde bulunan DOCG bölgesinden almıştır. Amarone’da kullanılan üzümler kısmen kurutulur, bu nedenle suyu oldukça konsantre olur ve sonuçta koyu veya kuru meyve aromalı ve keskin asitli, gür ve yoğun bir şarap elde edilir. Şaraplar %45-95 oranında cruina veya corvina üzümlerinden yapılmalıdır.
Amarone’daki onaylı üzüm çeşitleri şunları içerir:
- Cruina
- Corvina
- Corvinon
- Yutmak
- Oseleta
- Bölgede yetiştirilen diğer çeşitler
23. Lambrusco – İtalya
Lambrusco şarabının tadı hafif fermente edilmiş, hafif gazlı üzüm suyuna benziyor. Bir üzümün adı olmasının yanı sıra bir DOCG bölgesi şarabıdır. Şaraplar acı ekşiden tatlıya kadar değişebilir.
Lambrusco’da izin verilen üzüm çeşitleri şunları içerir:
- Lambrusco
- Ancellotta
- Marzemino
- Malbo gentile
- Cabernet sauvignon
24. Montepulciano d’Abruzzo – İtalya
Montepulciano d’Abruzzo genellikle Vino Nobile di Montepulciano ile karıştırılır, ancak ikisi farklı bölgelerden gelen farklı şarap türleridir. Montepulciano d’Abruzzo, Abruzzo bölgesinden bir DOC (Denominazione di Origine controllata) veya DOCG İtalyan şarabıdır. Şarap, biber notaları ve yoğun mor rengiyle rustikdir. Neredeyse tamamen Montepulciano üzümünden yapılır (en az %85).
İzin verilen üzümler şunları içerir:
- Montepulciano
- Sangiovese
25. Vino Nobile di Montepulciano – İtalya
Vino Nobile di Montepulciano, DOCG statüsüne sahip ve şarap Montepulciano üzümünü içermiyor ancak İtalya’nın Montepulciano kentinde yetiştiriliyor. Minimum %70 sangiovese üzümü kullanılır. Koyu meyve aromalı, orta tanenli, yüksek asitli bir şaraptır.
Onaylanan üzüm çeşitleri şunları içerir:
- Sangiovese
- Canaiolo nero
- Yerel kırmızı üzüm çeşitleri
26. Süper Toskana – İtalya
Süper Tuscan, bir şarap isminden çok sevgi dolu bir takma addır, ancak Toskana’dan bu şekilde etiketlenmiş bir grup kırmızı karışım ortaya çıkmıştır. Bu harmanlar, bölgede son yıllarda yetiştirilen geleneksel olmayan çeşitler içermekte olup, harmanlara bağlı olarak şaraplar arasında da büyük çeşitlilik görülmektedir.
Süper Toskana’larda harmanlanan yaygın üzümler şunları içerir:
- Sangiovese
- Merlot
- Cabernet sauvignon
- Şiraz
- Cabernet franc
- Diğer Bordo çeşitleri
27. Brunello di Montalcino – İtalya
Bazen sadece Brunello olarak adlandırılan Brunello di Montalcino, Toskana’daki Montalcino’da yetişen bir DOCG şarabıdır. %100 sangiovese üzümünden elde edilir. Asidiktir, orta tanenlidir ve vişne, incir gibi aromalara sahiptir.
28. Rioja – İspanya
Rioja, İspanya’nın en ünlü şarabıdır. Kiraz gibi meyveli tatlara sahip güçlü tanenlere sahiptir. Adını Denominación de Origen Calificada (DOCa) şarap bölgesinden alan Rioja, ana üzüm tempranillo olmasına rağmen birden fazla üzüm içerebilir.
Rioja’daki onaylanmış üzümler şunları içerir:
- Tempranillo
- Garnacha tinta
- Mazuelo
- Cariñena
- Graciano
- Maturana tinta
29. Priorat – İspanya
Priorat aynı zamanda esas olarak garnacha (grenache) üzümünden tam gövdeli kırmızı şaraplar üreten bir İspanyol DOCa’dır. Kakao, duman ve kırmızı meyve aromalarına sahip, ulaşılabilir ve lezzetli bir kırmızı şaraptır.
Priorat’ta kullanılan üzümler şunları içerir:
- Garnacha tinta
- Cariñena
- Cabernet sauvignon
- Merlot
- Syrah
- Diğer yerel çeşitler
30. Meritage – Kaliforniya
Meritage şarapları öncelikle ABD’de bulunur (kaliforniya kökenli), ancak bunları diğer bölgelerden de bulabilirsiniz. Şaraplar Bordeaux karışımlı üzümler içerir.
31. Tatlı Kırmızı Şaraplar – Dünya çapında
Tatlı kırmızı şaraplar, şarap dünyasında büyüyen bir kategoridir. Tipik olarak tatlı bir şarapta daha düşük alkol ve daha yüksek artık şeker içeriği bulunsa da, kullanılan üzüm türlerini düzenleyen herhangi bir yasa yoktur.
Şimdi Tek Soru Nereden Başlamalı?
Mükemmel bir şişe kırmızı şarap ararken her şeyden biraz denemeye açık olmalısınız. İtalya’dan bir cabernet veya İspanya’dan bir pinot noir deneyin. Bu şaraplar İtalya veya İspanya’nın en ünlü veya popüler şarapları olmayabilir, ancak bu onların mutlaka kötü şaraplar olduğu anlamına gelmez. O halde yeni tatlara, yeni şeyler denemeye açık olun. Hangi gizli mücevheri ortaya çıkaracağınızı asla bilemezsiniz.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Yemek ile ilgili en ilgi çekici haberleri buradan takip edebilirsiniz.
