Televizyon izleyen bir bebek eğlenceli görünebilir ama bu onların yapması gereken bir şey değil. Hemen hemen her evde en az bir televizyon bulunduğu günümüz dünyasında televizyondan uzak durmak neredeyse imkansızdır. Ebeveynler ve bakıcılar, besleme veya bebek bezi değiştirme gibi işleri yaparken bebeği meşgul etmek için genellikle bebekleri televizyonun önüne yerleştirir. Peki bebeğin tv izlemesinin zararları nelerdir, kaç yaşına kadar bebekler televizyondan uzak tutulmalıdır?
Ancak ne kadar kullanışlı görünse de televizyona bakan bebekler için bu zararlı olabilir. Bebekler televizyonun renkli, parlak görüntülerine kolayca kapılabilirler ve televizyona bağımlı hale gelebilirler. Ayrıca televizyon izlemek, bebek için gereksiz bir aktivite olan ekrana sürekli bakma alışkanlığı kazandırabilir.
Televizyon izlemenin bebekler üzerindeki etkilerini ve bebeği cihazdan uzaklaştıracak alternatifleri öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin.
Bebeğin TV İzlemesi Doğru mu?
Amerikan Pediatri Akademisi, 18 aydan küçük bebeklerin ekran başında vakit geçirmemesini tavsiye etmektedir. Bu nedenle bebekler televizyon ve hatta akıllı telefon ve tablet gibi ekranlı diğer cihazları izlememelidir. Daha büyük bebekler ve küçük çocuklar için de televizyon izlemesi önerilmemektedir.
18 ila 24 aylık bebekler, ebeveynleri ile birlikte akıllı telefonlarında veya tabletlerinde günde birkaç dakika yüksek kaliteli eğitim uygulamalarını kullanabilir. İki yaşından büyük çocuklar, günde bir saatten fazla olmamak üzere yüksek kaliteli uygulamaları deneyebilir.
Televizyon İzlemenin Bebekler Üzerindeki Etkileri
Çeşitli araştırmalar ve uzmanlar, düzenli televizyon izlemenin uzun vadede bebeğin sağlıklı gelişimi üzerinde zararlı etkileri olabileceğini göstermektedir. Bebeğin tv izlemesinin zararları neler olabilir hadi birlikte bakalım:
1. Beyin gelişimini etkiler
Televizyonda görülen görüntüleri anlayamayacak kadar küçük oldukları için televizyon izlemenin bebeğe hiçbir faydası yoktur. Bebekler parlak ve renkli görüntüleri çekici buldukları için televizyon izlerler. TV görüntülerinin gerçek dünyadaki karşılığını anlayamaz ve tanımlayamazlar. Örneğin, bir bebek zaten sahip olduğu bir oyuncağın TV reklamını görebilir. Ancak ellerindeki oyuncakla aynı oyuncak olduğunun farkına varmayacaklardır bile.
Düzenli televizyon izleme, bebeğin ağırlıklı olarak televizyon içeriğine odaklanmasına ve gerçek dünyadaki etkinlikleri gözden kaçırmasına neden olabilir. Uzun vadede beyin gelişimini etkileyebilir. Araştırmalar, televizyon izlemenin bebeğe bilişsel bir fayda sağlamadığını ve bebeğinizin televizyon izlemesine izin vermek için hiçbir neden olmadığını göstermektedir.
2. Konuşma ve dili anlamada gecikme
Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre, bir ebeveyn, yürümeye başlayan çocuğuyla oynarken saatte ortalama 940 kelime konuşuyor. Ancak arka planda kimse izlememesine rağmen televizyonu açınca sayı 770’e düşüyor. Bu nedenle, bebeğiniz televizyon izlemekle meşgulse, bebeğinizle konuştuğunuz kelimelerin sayısı önemli ölçüde azalabilir. Bebeğiniz uyanık olduğu saatlerin büyük bir bölümünü TV izleyerek geçiriyorsa, bu etki kat kat daha fazla olacaktır.
Bebekler en iyi ebeveynleriyle ve diğer yakınlarıyla etkileşime girdiklerinde öğrenirler. Bununla birlikte, TV, dil becerilerini geliştirmek için kullanılabilecek zamanı alabilir ve sonunda bebeğin konuşma ve dil becerilerini etkileyebilir.
3. Gözleri olumsuz etkiler
Çocuklar televizyon izlerken yetişkinlerden daha az göz kırpma eğilimindedir. Sürekli TV’ye bakmak göz ağrısına, kızarıklığa ve bulanık görmeye neden olabilir. Bebeğinizin gözleri de sürekli olarak kendilerine daha yakın olan TV görüntülerine odaklanır. Uzaktaki nesnelere hemen odaklanmayı zorlaştırabilir ve gözlerin kendini yeniden ayarlaması birkaç saat sürebilir.
Düzenli televizyon izleme, kısa süreli tüm göz ve görme problemlerini şiddetlendirebilir. Bebeğin erken yaşlarda miyopi (uzağı görememe) geliştirme riskini artırabilir ve reçeteli gözlük takmayı zorunlu hale getirebilir.
4. Faydalı faaliyetleri etkiler
Washington Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Doçenti Frederick Zimmerman, “Televizyona maruz kalma, oyuncaklarla oynayan ve bebeğin hayal gücünü geliştirecek etkinliklerden zaman çalar” diyor.
Bebeğiniz televizyonu ne kadar çok izlerse, egzersiz yapan ve bebeğin gelişimsel kilometre taşlarını iyileştiren oyunlar ve etkinlikler için o kadar az zaman geçirirsiniz. Bebeğiniz sizin yüz ifadelerinizden, ses tonunuzdan ve beden dilinizden televizyondan öğrenebileceklerinden çok daha fazlasını öğrenecektir.
Ayrıca, TV’deki görüntüler gerçek dünyadaki etkinliklerin yerini alamaz. Örneğin, yerde yuvarlanan bir top, TV’deki yuvarlanan top videosunun iki boyutlu görünümünden daha üç boyutlu bir görünüm sağlayacaktır. Gerçek hayatta yuvarlanan top bebeğin vizyonunu, el-göz koordinasyonunu, hız-mesafe algısını ve hatta televizyonun asla uyaramayacağı sosyal becerilerini harekete geçirecektir.
5. Yeme alışkanlıklarını etkiler
Araştırmalar, TV izlerken yemek yemenin, beynin tokluğu fark etme becerisine müdahale ederek aşırı yemeye neden olabileceğini gösteriyor. Ancak bazı çocuklar televizyonun neden olduğu dikkat dağınıklığı nedeniyle gereğinden az yiyebilir. Bebekler üzerinde özel bir çalışma bulunmamakla birlikte, özellikle katı gıdaya daha çok güvenen daha büyük bebeklerde benzer sonuçlara yol açtığı görülmüştür. Televizyon izlemek sağlıklı beslenme alışkanlıklarını engelleyebilir ve uzun vadede yetersiz beslenme (fazla kilolu veya zayıf) riskini artırabilir.
6. Uykuyu etkiler
Düzenli olarak televizyon izlemek, bebeğin sağlıklı uyku düzenini ve yatma zamanı rutinini etkileyebilir. Bebek özellikle akşamları televizyon izlerse sorun çok derin olabilir. Geceleri uyku saatlerinin süresini azaltabilir. Bunun nedeni, televizyon izlemenin askıya alınmasından sonra bile beyni aktif durumda tutabilen televizyon içeriği olabilir. Bazı televizyon ekranları, uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen bir hormon olan melatonin salgılanmasını baskılayabilen mavi ışık yayar.
Bebekler için TV İzlemeye Alternatifler
Ebeveynler, bebeğin dikkatini dağıtmak için TV izlemenin alternatiflerini deneyebilir ve onlara fayda sağlayabilecek etkinliklere yönelebilir. Bebeğin TV izlemesinin zararları yanında, alternatif olarak neler yapılabilir.
- Bebek dostu oyunlar: Oyunlar, bebeğinizle konuşmanız ve etkileşim kurmanız için birçok fırsat sağlayabilir. Oynamak için belirli bir zamana ihtiyacınız yok. Bir oyuncak getirin ve bebeğinizin sıkıldığını veya telaşlı olduğunu hissettiğinizde oyuncaklarla oynamalarını sağlayın. Bazı oyuncaklar, kelimelerle veya harflerle oynayan ve bebeğin dil gelişimine yardımcı olan sesler üretebilir.
- Bebeği günlük aktivitelere dahil edin: Siz günlük aktivitelerinize devam ederken bebeği televizyonun karşısına koymak yerine, bebeği pasif bir katılımcı haline getirin. Örneğin mutfakta yemek yaparken bebeği mama sandalyesine oturtun, plastik kaşıklar verin ve yemek yaparken o kaşıklara vurmasına izin verin. Siz onları katlarken bebeğin kıyafetlerle oynamasına izin verin. Bebekle konuşun ve ne yaptığınızı anlatın. Konuşmaya çalıştıklarında onlara cevap verin.
- Duyusal oyunlar: Duyusal oyunlara mükemmel bir örnek, bebeğinize harita kağıdı üzerinde farklı sanat eserleri yapması için yenilebilir boyalar sağlamaktır. Püre veya et suyu ile yenilebilir boyalar yapabilirsiniz. Daha büyük bebekler için güvenli kil ile oynayabilir. Bebek için güvenli aynalar, bebeğin görme keskinliğini TV ekranına göre uyarmada da mükemmeldir. Duyusal oyuncaklar ve oyunlar bebeği meşgul ederek televizyon izleme ihtiyacını azaltır.
- Kitap okuma: CDC’nin iki aylıktan küçük bebeklere kitap okumayı önerdiğini biliyor muydunuz? Okuma, bir bebeğin konuşmayla ilgili kilometre taşlarına zamanında ulaşmasını teşvik etmek için en iyi aktivitelerden biridir. Büyük yazı tiplerinde ve renkli resimlerde harfler içeren kitaplar seçin. Bir resme gelin ve adını söyleyin. Adını söylerken daha büyük bebeklerden karakteri işaret etmelerini isteyebilirsiniz.
- Tekerlemeler, ninniler ve şarkılar söyleyin: İstediğiniz bir şarkı veya tekerleme söyleyin. Şarkı söylerken bebeğe baktığınızdan emin olun, böylece onlar için yaptığınızı bilsinler. Bebeğinizi size katılmaya teşvik edin. Etkinliği bebek için ilginç hale getirmek için bol bol gülümsemeyi ve çıngırak gibi oyuncaklar kullanmayı unutmayın.
- Açık havada oyun: Bebeğinizi gezintiye çıkması için sahile veya mahalle parkına götürün. Piknik yapın ve bebeğinizin ağaçların, kuşların sesini ve insanların gürültüsünü duymasına ya da ağacın gölgesinde oturmasına izin verin. Daha büyük bebekler emeklemeye teşvik edilebilirken, küçük çocuklar elinizi tutabilir ve yürüyebilir. Tüm bunlar Açık havada, televizyon ekranında hareketli görüntüler izlemekten çok bebeğe daha iyi bilişsel uyarım sağlayan birkaç ilginç aktivite sunar.
Bebeğin TV izlemesinin zararları arasında otizme neden olduğu doğru mu?
Bebeklerin düzenli olarak televizyon izlemelerinin doğrudan otizm riskine yol açabileceğine veya artırabileceğine dair kesin bir kanıt yoktur. Bazı araştırmalar, günde üç saatten az TV izleyen iki yaşından küçük çocukların, otizm spektrum bozukluklarında sıklıkla görülen dil gecikmesi ve kısa dikkat süresi gösterdiklerini göstermektedir. Ancak 18 ve 24 aylıkken otizme özgü değerlendirme ve tarama gerektiren başka birçok belirtiye neden olduğu için bebeğin otizmli olduğu sonucuna varılamaz.
Bebeklerin televizyon izlemesiyle ilgili pek çok tartışma var. Her yeni ebeveyn gibi, çocuğunuza TV izleme süresini ve doğru ekran süresini ne zaman tanıtacağınız konusunda da birkaç sorunuz olabilir. Uzmanlar, 18 aydan küçük bebeklerin ekran başında kalmalarını kesinlikle önermiyor. TV karşısında oturmak beyin gelişimi, konuşma ve dil gelişimi, görme yeteneği, fiziksel büyüme vb. üzerinde çeşitli olumsuz etkilere neden olabilir. Bunun yerine, bebeğinizi başka ilginç aktivitelere veya hobilere dahil edin, böylece televizyona bağlı kalmasınlar.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Çocuk kategorimizdeki diğer yazılarımız için buraya bakabilirsiniz.
