Küçük Çocuğu Tatlı Dille Disipline Etmenin 15 Yöntemi

Disiplin çocuğunuzun hayatında alması gereken sorumluluklarıyla yaşantısındaki hareketlerinin, tutarlı, doğal ve sosyal sonuçlarını bilmesi ve uygulamasıdır. Meraklı davranışlar, çocuğunuz çevrelerindeki dünyayı keşfetmeyi öğrendiği anda başlar. Bu davranışların bazıları tamamen zararsız olsa da, diğerleri çocuğumu nasıl disipline ederim sorusunu aklınıza getirir. Çocuğunuzun büyümeye devam etmesi ile meraklı davranışlar, genellikle öfke nöbetleri olarak ortaya çıkan düzensiz duygusal ifadeleri de içerir. Bununla birlikte, ebeveynler çocuklarının merakını giderebilir ve çocuk her hata yaptığında veya kriz geçirdiğinde sert ceza yöntemleri kullanmak zorunda kalmadan onlara doğruyu yanlışı öğretebilir. Bu yazımızda çocuğa disiplin nasıl verilir, uygulayabileceğiniz 15 yöntemden bahsedeceğiz.

Çocuğa disiplin vermek neden önemli?

Disiplin, öğretim yoluyla öğrenme sürecini ifade eder. Büyüyen çocukların duygusal ifade ve kendini kontrol etmenin temellerini öğrenmesi çok önemlidir. Yeni yürümeye başlayan küçük çocuklar, evde deneyimler ve gözlemler yoluyla duyguları davranışsal olarak ifade etmeyi ve bunu süreklilik haline getirmeyi öğrenirler. Duyguları ifade edememe veya kendini kontrol edememe, çocuklarda öfke nöbeti davranışlarına yol açabilir. Evde dikkat veya müsamaha göstererek kötü davranışları pekiştirmek, yaş ilerledikçe daha fazla zarara yol açabilir.

İLGİLİ YAZI: BİR ÇOCUĞA RUTİNLERİNİN BİR PARÇASI OLARAK ODASINI TEMİZLEMEYİ NASIL ÖĞRETİRSİNİZ?

Küçük çocuğa disiplinin ne olduğunu öğretmek, çocuğunuzun olayları ve sonuçları eşleştirilmiş bir anlayışla kendi kendini düzenleme davranışını öğrenmesini sağlar. Bu onların sosyal ve duygusal olgunluklarının gelişimsel temelini oluşturur. Evde disiplinli bir rol model, çocuğun gelecekteki öz disiplinini büyük ölçüde etkileyerek onları olgunlaştıkça daha hesap verebilir, pozitif olarak meraklı, empatik, kendine güvenen ve yasalara saygılı hale getirecektir. Ayrıca evde disiplinin öğretilmesi çocuğu herhangi bir tehditten korumada etkili olabilir.

Çocuğumu nasıl disipline ederim? Etkili bir disipline etme stratejisi aynı zamanda düşünce sürecinde uzun süreli bir değişiklik yaratır. Pozitif disiplin, ne yapılmaması gerektiğine odaklanmak yerine, çocuğun gelecekte benzer durumlarla başa çıkabilmesi için daha iyi seçenekler sunmasına odaklanır. Eylemleri ve sonuçları arasında bir ilişki kurmalarına yardımcı olan olumlu pekiştirmenin uygun kullanımını takip eder.

Düşünmek için gelin

Çocuğa disiplin vermek neden önemlidir?
Farkındalığı yüksek olan anne ve babalar, büyüyen çocukta bağımsızlığı, bireyselliği ve öz denetimi etkilerken, diğer tarzlar çocuğun dürtülerini kontrol etme yeteneğini engeller ve meydan okuyan davranışı teşvik eder.

İLGİLİ YAZI: ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ GELİŞTİRMEK İÇİN 15 ÖNERİ

Yürümeye Başlayan Bir Çocuğa Ne Zaman Disiplin Verilir?

Yeni yürümeye başlayan çocuk disiplini, doğumdan itibaren başlayabilir ve çocuğun artan ihtiyaçlarına ve olgunluk düzeyine uyum sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Çocuğumu nasıl disipline ederim diyen ebeveynlerin, çocuklarının yaşını dikkate almalıdır.

• Doğumdan iki yaşına kadar: İlk aşamalarda bebek gözlem, duyum ve keşif yoluyla dünyasını keşfeder. Bu aşamada çocuk, küçük/yumuşak nesneleri (bakım verenin saçını, gözünü veya burnunu tutma), tırmalama, çiğneme gibi kendisini tehlikeye atabilecek davranışlarda bulunabilir. Emekleyebilen veya yeni yürümeye başlayan küçük çocuklar da nesneleri ağızlarına alarak keşfetmek isterler. Ayrıca derinlik algısı eksikliğinden dolayı keşfederken sürekli olarak merdivenlerden veya yataktan düşme tehdidi altındadırlar. Bununla birlikte, olumlu bir rol model olmak, sevgi dolu sözler kullanmak, davranışlarına dikkat etmek ve zaman zaman istenmeyen davranışlara kesin bir şekilde ‘hayır’ demek, disiplinin temelini oluşturmaya yardımcı olabilir.

• İki ila altı yaş: İkinci yıl, çocukların bağımsız olarak yürümeye başladıkları ve dil becerilerini geliştirdikleri yaş olduğundan, genellikle bunlar “endişe verici ikili” olarak kabul edilir. Böylece kendi başına bir şeyler yapma ve çevresini keşfetme ihtiyacı sergiliyor, sınırlarını anlamaya çalışıyor. İki ile altı arasındaki dönem, nesnelere vurma, hareket ettirme veya fırlatma davranışlarıyla karakterize edilir; kilitler, anahtarlar veya prizlerle oynamak, tırmanmak, yırtmak veya bir şeyleri kırmak; dolapları ve çekmeceleri keşfetmek; vurmak, soru sormak; ve meydan okuma gibi hareketler sık görülür. Çocuk ihtiyaçlarını açıkça ifade etmeye başlayabilir, ancak henüz duyguları nasıl ayırt edeceğini veya tanımlayacağını bilemeyebilir, bu nedenle disiplin cezası gerektiren öfke nöbetleri sergileyebilir.

• Altı yaş üstü: Altı yaş üstü çocuklar duyguları, davranışları ve sonuçları anlarlar. Uygun şekilde sürdürülen çocuk disiplini süreci, büyüdükçe daha sorumlu olmalarının yolunu açar. Bu dönem, kişisel sorumluluk ve öz düzenleme becerilerini kazanmalarını sağlamak için yürümeye başladığı çocukluklarından itibaren çeşitli disiplin stratejilerinin sürekli olarak kullanılmasını gerektirir.

İLGİLİ YAZI: ÇOCUKLARIN GELİŞMESİNE YARDIMCI OLACAK 7 ÖNEMLİ SOSYAL BECERİ

İpucu
Takdir etme, sonuçları anlatma, ertelenen ayrıcalıklar ve süre verme gibi disiplin stratejileri altı ile on iki arasındaki davranışları şekillendirmeye yardımcı olabilir.

Çocuğa disiplin nasıl verilir?

Etkili bir disiplin stratejisi tutarlılık, adalet ve saygı gerektirir. Ayrıca ebeveyn ile çocuk arasındaki sağlıklı bağın kesin olması gerekir. Çocuğumu nasıl disipline ederim diye soruyorsanız, erken yaşlardan itibaren çocuğa disiplin nasıl verilir öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin.

1. Rol model ol

Çocuklar, talimatları takip etmekten veya kendilerini denemektense, ebeveyn davranışlarını modelleyerek daha iyi öğrenirler. Küfür etmek, sövmek, vurmak ya da bir şeyler fırlatmak yerine duygusal açıdan sıkıntılı durumlarda sakin kalarak örnek olun. Çocuklarınızın uymasını istediğiniz aynı kuralları izleyin ve duygularınızı ifade etmek için uygun hareketler sergileyin. Soruna dönmeden önce sessizce düşünmek, ara vermek veya kızgınlığınızı azaltmak için çalışmak gibi alternatif öfke ifade etme yöntemleri sergileyin. Çatışmaları nasıl çözdüğünüze ve duygularınızı nasıl ifade ettiğinize bakarak öğrenecekler ve aynı şeyi taklit edeceklerdir.

2. İyi davranışı ödüllendirin

Çocuğunuzu gözlemleyin ve iyi bir şey yaptığında bunu onun da anlaması için elinizden gelen en iyi performansı gösterin. Olumlu çabaları için ara sıra bir takdir, çocuğunuzda iyi alışkanlıklar geliştirmede ve öz saygısını geliştirmede uzun bir yol kat etmesini sağlayacaktır. Bunları uzatılmış on beş dakikalık oyun süresi veya “teşekkür ederim”, “muhteşemsin” veya “aferin” gibi basit sözcükleri kullanarak ilave ödüllendirme seçeneklerini geliştirebilirsiniz. Bir ebeveyn davranışı taktir ettiğinde, çocuğun gelecekte tekrar o davranışta bulunma olasılığını artırır.

3. Besleyici sözler ve eylemler kullanın

Disiplini geliştirmek için çocuğunuzla iletişim kurmak çok önemlidir. Takdir sözleri, bağ kurma etkinlikleri ve ‘Sana güveniyorum’, ‘sen benim için önemlisin’, ‘hata yapman sorun değil, bunu bilerek yapmadın’ vb. ebeveynlerinin onlara olan sevgisini göstermesi çocuktaki öfke nöbetlerini azaltır. Çalışmalar, yeni yürümeye başlayan çocukların disiplini anaç bir ebeveynden daha iyi öğrendiklerini ortaya çıkarmıştır.

4. Biraz ara verin

Ara vermek, çocuğunuzun duygularını sıralamasına ve davranışları üzerinde düşünmesine yardımcı olmak için etkili bir strateji olabilir. Ek olarak, yürümeye başlayan çocuğunuz öfke nöbeti davranışları sergilediğinde faydalı olabilir. Ancak mola alanı seçilirken yaralanmalardan kaçınmak için önlemler alınmalıdır. Bazı önlemler arasında, çocuğun hareket ettiremeyeceği kadar ağır, yetişkin boyutunda sağlam bir sandalyenin kullanılması ve kırılabilecek, etrafa fırlatılabilecek veya kendine zarar verebilecek alet, oyuncak veya diğer nesnelerin bulunmadığı bir oda seçilmesi yer alır. Odanın yüksek pencere kilitleri ile yeterince geniş alana sahip olmasını, kırılacak eşya olmamasını ve kapı kilitlerinin olmamasını sağlamak da çocuğa göz kulak olmak için çok önemlidir.

5. Rutinleri belirleyin

Sabit bir günlük rutinin olması, çocuğun sorumluluklarını takip etmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, onlara bir istikrar duygusu sağlayacak ve beklentileri netleştirecektir. Alıştırmalar aynı zamanda çocuğunuzdan beklentilerinizi takip etmenize ve onun yaşına uygun davranış ve görevleri öğrenmesine yardımcı olur.

6. Kötü davranışı görmezden gelin

Görmezden gelmek, yürümeye başlayan çocuğunuza olumlu veya olumsuz yanıt vermekten bilinçli olarak kaçındığınız aktif bir ebeveynlik sürecidir. Çocuk özellikle dikkat çekmek için yapılıyorsa, çocuktaki belirli yıkıcı davranışların cesaretini kırmaya yardımcı olabilir. Görmezden gelme, mızmızlanma, ağlama veya çığlık atma gibi durumlar için en iyi disiplin süreçlerinden biridir, çünkü yürümeye başlayan çocuğunuza bağırmak veya azarlamak gibi olumsuz hareketler, davranışlarını değiştirmek yerine davranışlarını körükleyebilir. Kötü davranışı görmezden gelmeniz sizin için zor olsa da, bu olumsuz davranışın dikkatini çekmeden, çocuğun kendi kendini yatıştırmayı ve kendini düzenlemeyi öğrenmesine yardımcı olur. Ancak kendi kafasına vurması, ısırma, cisim fırlatma gibi davranışlar sizin ve çocuğunuz için tehlike oluşturabileceği için göz ardı edilmemelidir.

7. İlgisini çok çeken nesneleri ortadan kaldırın

Yeni yürümeye başlayan çocuklar meraklıdır ve sınırlarını anlamak için çevrelerini keşfetmek isterler. Ancak ebeveynler olarak, bu keşfin güvenli ve sınırlar dahilinde olduğundan emin olmalısınız. Güvenlik sınırlarının belirlenmesi, çocuğun çevresinden cezbedici unsurların kaldırılmasını gerektirir. Bunlar arasında elektronik aletlerin, keskin aletlerin ve küçük nesnelerin ulaşabilecekleri yerlerden uzak tutulması yer alır. Ev içinde çocuk güvenliği yönergelerine uymak ve elektrik prizlerinin, kapı kilitlerinin veya merdivenlerin çocuklara karşı korumalı olduğundan emin olmak da en iyisidir.

8. Dikkatini dağıtın

Dikkat dağıtma, kendilerine zarar verebilecek davranışlarla meşgul olduklarında, bir ila üç yaş arasındaki yürümeye başlayan çocuk disiplin stratejileri için kullanışlı olabilir. Örneğin, elinizdeki keskin bir alete uzanırken bir oyuncakla veya şarkıyla çocuğunuzun dikkatini dağıtmak, hedef nesnesini kaybetme konusunda üzülmesine neden olmadan yaralanmasını önlemeye yardımcı olabilir.

9. Azarlamaktan ve bağırmaktan kesinlikle kaçının

Ceza, ani bir değişiklik yaratıyormuş gibi görünse de, çocuğun özdenetim üzerinde zararlı etkileri vardır. Ceza, davranışlarının sonuçlarından korkmaya ve savunmacı davranışlarda bulunmaya (saldırganlık veya geri çekilme gibi) teşvik eder. Çocuğunuza küçük bir şaplak atmak, sarsmak veya tokatlamak, onun kendisini sevgisiz hissetmesine neden olabilir ve öfkesini artırabilir. Çocuğunuzun davranışını anında durdurabileceği gibi, çocuğunuzla olan ilişkinizi bozabilir ve güvensiz davranışları artırabilir. Ayrıca çocuğa şaplak atmak veya sallamak da çocuğun fiziksel olarak yaralanmasına neden olabilir. Araştırmalar, çocuğa bağırmak ve onu küçük düşürmek gibi sert sözlü disiplinin, depresyon ve saldırgan eğilimler gibi sorunlara yol açabileceğini gösteriyor. Çalışmalar ayrıca, sert ebeveyn cezalarının çocuklarda şiddet içeren davranışları ve ruh sağlığı sorunlarını başlatabileceğini göstermektedir.

10. Sonuçları açıklayın

Sonuçlar, davranışı izleyen tepkilerdir ve olumlu ya da olumsuz olabilir. Bir eylem sonrasında ortaya çıkan sonuçlar, çocuğunuzun doğruyu yanlıştan ayırt etmesine yardımcı olur ve bu nedenle hızlı olması gerekir. Bunlara çocuğun davranışına göre karar verilebilir; örneğin, çocuğunuzun o gün için tüm ödevleri kasıtlı olarak yapmaması durumunda listesine fazladan bir ev işi ekleyebilirsiniz. Yaşa uygun sonuçlar ve açıklamaları, çocukların düzeltici önlemlere olan ihtiyacı anlamalarına ve öz denetim sağlamalarına yardımcı olur.

11. Net beklentiler belirleyin

Çocukların aile dinamiklerinde hangi rolü oynadıklarını anlamaları gerekir ve bu nedenle ev işlerine ya aşırı düşkünlük ya da yetersiz katılım gösterebilirler. Bu nedenle, çocuğunuza başarması için net kurallar ve gerçekçi hedefler sağlamak önemlidir. Örneğin resim yaptıktan sonra boyalarını yerine koymaları, merdivenlerden aşağı koşmamaları, oyuncaklarını yerine yerleştirmesi, onlardan ne beklendiğinin açık göstergesidir. Ancak ebeveynlerin de çocuklarına uygun örnekler sunabilmeleri için bir dizi sınıra uymaları hayati önem taşımaktadır.

12. Seçenekler sunun

Çocuklar, keşfetmeye başlar başlamaz belirli bir düzeyde özgürlük ve bağımsızlık beklerler ve kendilerini kısıtlanmış veya otorite altında hissettiklerinde öfke nöbetleri geçirebilirler. Çocuğunuza seçim esnekliği vermek, sizinle güç mücadelesine girmemelerini sağlar. Çocuklar, yaşamlarının kontrolünün kendilerinde olduğunu hissetmek ve özgüven kazanmak için düzenli olarak seçim yapabilmeye ihtiyaç duyarlar. Gün boyunca ne yemek veya ne giymek istedikleri gibi bu küçük kararlar, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde uygun kararlar almalarına yardımcı olur.

13. Duyguları kabul et

Yeni yürümeye başlayan çocukların az gelişmiş duyguları vardır ve büyük duygularla baş etmeyi yeni yeni öğrenirler. Bununla birlikte, duygularını tam olarak tarif veya ifade edemezler, bu da genellikle onları hüsrana uğratabilir, telaşa ve hırçınlığa yol açabilir. Çocuklar duygularından bunaldıklarında onları anlayan bir bireyin desteğini isterler. Bu nedenle, bir ebeveyn olarak, onlara şikayet etmek istediklerinde kendilerini ifade etmeleri için güvenli bir alan sağlamalı ve duygularını tarif etmelerine yardımcı olacak doğru soruları sormalısınız.

Dikkate alınması gereken nokta
Şarkı söylemek, yürümek, hızlı koşmak, sarılmak veya dans etmek gibi yatıştırıcı tekniklerin dahil edilmesi, çocuğun sakinleşmesine ve duygularını daha net ifade etmesine yardımcı olabilir.

14. Pozitif disiplin yöntemini kullanın

Çocuğumu nasıl disipline ederim diye soranlara sıklıkla tavsiye edilen 3 yöntem var. İlk olarak yürümeye başlayan çocuk, duygusal patlamalarına neden olan ortamdan uzaklaştırılır. Bu onların kendilerini sakinleştirmelerini ve duygularını düşünmelerini sağlar. İkinci olarak, yürümeye başlayan çocuğa, duyguları hakkında uygun bir tartışma ile davranışlarını yansıtması için adil bir alan verilir. Bir kez yapıldığında, çocuk duygularını etkili bir şekilde tarif ederek hatalarını ve nereden kaynaklandığını anlayabilir. Burada, öğrenmelerini pekiştirmek için uygun bir pozitif ceza kullanılabilir. Son olarak, ebeveyn, yürümeye başlayan çocuğu ile birlikte kendi seçtikleri ve beğendikleri bir aktiviteye birlikte katıldıkları olumlu pekiştirmeler yoluyla yeniden iletişim kurmaya çalışır.

15. Kendinize zaman verin

Yeni yürümeye başlayan çocuklar, kabullerinizin ve reddetmelerinizin ardındaki mantıksal sonucu anladıklarında disipline daha iyi yanıt verirler. Ancak, çocuğunuzun ihtiyaçlarına sakince yanıt veremeyecek kadar hüsrana uğramışsanız bu daha zor olur. Bir ebeveyn olarak, öfkenizin arttığını hissettiğinizde kendinizi durumdan uzaklaştırmalısınız. Çocuğunuza dönmeden önce bir süre müzikle, egzersizlerle, ev işleriyle veya bir telefon görüşmesiyle dikkatinizi dağıtmak, gereksiz ani çıkışlardan kaçınmanıza ve kendinizi suçlu hissetmenize engel olabilir.

Çocuğumu disipline edemiyorum ne yapmalıyım?

Çocuklarda yaramazlık ve inatçılık dikkat çekme, kontrol ya da güç ihtiyacı, kendini koruma, olumsuz rol model alma, intikam alma ve yetersizlik duyguları nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. İşte yeni yürümeye başlayan çocuğunuzla başa çıkmak için kullanabileceğiniz birkaç strateji.

• Net sınırlar belirleyin ve sonuçları hakkında onları bilgilendirin.
• İşbirliği sağlamak için emir vermek yerine, onu takdir ederek yapmanızı istediği şeyi gerçekleştirmesini sağlayın.
• Yaklaşan bir öfke nöbetini daha iyi tahmin etmek için çocuğunuzun tetikleyicilerine dikkatle yaklaşın.
• Vazgeçerek veya teslim olarak çocuğunuzun öfke nöbetlerini teşvik etmekten kaçının.
• Çocuğunuzu meydan okumasından uzaklaştırmak için mizah kullanın.
• Çocuğunuzun başkalarına karşı davranışlarını izleyin ve başkalarını tehdit ediyorsa ortamdan uzaklaştırın.
• Güç mücadelelerine rağmen bir ebeveyn olarak başarılı olduğunuz için kendinizi ödüllendirmek için zaman ayırın.

Sık Sorulan Sorular

Çocuk disiplini, çocukların dürtüselliklerini kontrol etmelerine ve daha olumlu şekillerde davranmalarına yardımcı olurken aynı zamanda güvenliklerini sağladığı için büyümenin pratik bir parçasıdır. Meydan okuyan çocuklar dikkat, güvenlik, güç, kendini koruma ve destek ihtiyaçlarını ifade etmek için olumsuz tepkiler verirler. Çocuk disiplini, uzaklaşma, derinlemesine düşünme, pekiştirme ve yeniden iletişim kurma yoluyla yeni yürümeye başlayan bir çocuğun hayatına etkili bir şekilde dahil edilebilir.

Sonuç

• Yeni yürümeye başlayan çocuklar evde takip ettikleri öğrenilmiş deneyimleri gözlemler ve modeller, yani örnek alırlar.
• Çocuk disiplini, çocuğun hesap verebilirliğini, olumlu merakını, empatisini, kendine güvenini ve ahlakını etkiler.
• Etkili çocuk disiplini, çocuğun büyüyen ihtiyaçlarına ve olgunluk düzeyine uyum sağlamak için tasarlanmıştır.
• Takviyeler, dikkat dağıtma, molalar, besleyici olumlu geri bildirimler, seçimlerin kullanımı ve net beklentiler, yürümeye başlayan çocuk disiplinini etkili bir şekilde artırmaya yardımcı olur.

---

Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.

Çocuk kategorimizdeki diğer yazılarımız için buraya bakabilirsiniz.