Bebeklerde Pamukçuk Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Bebeklerde ağızda pamukçuk, bazen kasık ve kalça bölgesinde görülebilen ve pişiklere yol açan ağızda oluşan bakteriyel bir enfeksiyondur. Ciddi rahatsızlığa neden olabilecek beyaz lekelerle sonuçlanır. Farklı yaşlardaki bebekler bundan etkilenebilir ve zamanında teşhis edildiğinde güvenle tedavi edilebilir. İşte, nedenleri ve bebeklerde tedavisi de dahil olmak üzere, pamukçuk hakkında ihtiyacınız olan tüm bilgiler yazımızda.

Bebeklerde Pamukçuk Nedir?

Kandidiyaz olarak da bilinen pamukçuk, kandida adı verilen bir maya türünün neden olduğu bir mantar enfeksiyonudur. Pamukçuk oral (oral kandidiyaz) veya bebek bezi döküntüsü olabilir.

Mantar genellikle dudaklar ve boğazın bir kısmı dahil olmak üzere ağız boşluğunu etkiler. Ayrıca cildi, özellikle cinsel organların yakınında ve sıcak ve nemli olduğu alt kısımları etkiler ve kandida pişik olarak da adlandırılan maya pişiğine neden olur.

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl ve Neden Olur?

Bu maya tipi (Candida Albicans), çevrede doğal olarak bulunur. Doğum sırasında anne bu mayayı doğum kanalı yoluyla bebeğin vücuduna aktarabilir. Alternatif olarak, bebeğin cildi havadaki mantara maruz kalabilir.

Mantar sonunda ağız ve gastrointestinal sistem gibi vücudun farklı bölgelerine yayılır ve vücutta bulunan iyi bakterilerle gelişmeye devam eder.

Genellikle maya herhangi bir zarar vermez, ancak bazı durumlarda bebek aşırı miktarda Candida Albicans’a maruz kaldığında (enfekte kişilerle temas) pamukçuk ile sonuçlanabilir.

Bu aynı zamanda, iyi bakterilerin ve vücudun bağışıklık sisteminin mevcut kandida popülasyonunu düzenleyemediği ve bir patlamaya neden olduğu zaman da olur. Bağışıklık sistemi, çeşitli nedenlerden dolayı bu mayanın büyümesini kontrol edemeyebilir.

Bebeklerde Pamukçuk Hangi Koşullara Neden Olur?

Bebeklerde pamukçuk olası nedenleri şunlardır:

• Bebekler uzun süre antibiyotik kullanıyor. Antibiyotikler, candida gibi mantarları kontrol eden iyi olanlar da dahil olmak üzere her tür bakteriye saldırır. Antibiyotik tedavisi gören bir bebek daha az sağlıklı bakteriye sahip olabilir ve ağızda pamukçuk oluşumuna daha yatkındır.
• Antibiyotik tedavisi gören emziren anne. Emziren anne antibiyotik kullanıyor olsa bile, bebek enfeksiyona karşı hassas olacaktır.
• Uzun süre ıslak bez giymek. Uzun süre kirli bir bebek bezi giymek, bebek bezi bölgesinde mantar enfeksiyonu olasılığını artırabilir.

Bazı bebekler diğerlerine göre daha fazla pamukçuk oluşumuna yatkındır. Nedenini öğrenmek için okumaya devam edin.

Neden Bazı Bebekler Daha Büyük Risk Altındadır?

Aşağıdaki durumlar, bebeklerde ağızda ve bebek bezinde pamukçuk olasılığını artırır:

• Prematüre bebekler: Prematüre bebeklerin bağışıklığı gelişmemiştir ve pamukçuk gibi enfeksiyonlara yatkındır.
• Bağışıklık sistemi hastalıklarından mustarip bebekler: HIV/AIDS’li bebeklerin bağışıklığı zayıflamış olur ve bu da onları pamukçuk gibi enfeksiyonlara karşı daha büyük bir risk altında sokar.
• Bağışıklık sistemi ilaçları alan bebekler: Astım gibi otoimmün hastalıklar için kortikosteroid gibi ilaçlar alan bebeklerde pamukçuk oluşumuna sebep olabilir
• Diyabetli bebekler: Konjenital tip 1 diyabet, mantar enfeksiyonu olasılığını artırır.
• Annenin kronik bir mantar enfeksiyonu: Annede kronik pamukçuk varsa, emzirme sırasında cilt teması yoluyla tekrar tekrar fazla kandida bebeğe geçebilir. Anne sütü ile beslenen bebekler, annede enfekte meme ucu varsa pamukçuk kapabilir. Bir bebeğin gelişen bağışıklık sistemi, pamukçuk’a tekrar tekrar maruz kalma ile baş edemeyebilir.

Peki, pamukçuk nasıl tanımlanır?

Bebeklerde Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde pamukçuk belirtileri geliştirdikleri kandidiyazis tipine göre değişir.

Bebeklerde pamukçuk belirtileri:

• Dilde, dudaklarda, yanaklarda, ağzın üst damakta ve hatta muhtemelen ağzın arkasında, boğazın girişine yakın yerlerde beyazdan sarımsı-beyaz lekelere kadar.
• Yüzeydekiler silindiğinde veya suyla durulandığında gevşemez veya hareket etmez.
• Bebeğin beslenmede zorlanacağı ağızda ağrıya neden olur.
• Dudak çevresinde kızarıklık. Dil ayrıca kızarık görünebilir.
• Pamukçuktan kaynaklanan rahatsızlığa bağlı kronik huzursuzluk.

Bebeklerde pişik pamukçuk belirtileri:

• Derinin kalçalara yakın kıvrımları ve çevresinde koyu kırmızı, pullu döküntüler.
• Döküntü boyunca pullu, sarımsı beyaz püstüller büyüyebilir.
• Cinsel organların çevresinde kırmızı kabarcıklar ve pembe renkli yüzeyler görülür.
• Döküntüler, özellikle kıvrımların etrafındaki ağrılıdır ve cilt bir kıvrıma sürtündüğünde bebek ağrı hissedebilir.

Maya bezi döküntüsü genellikle ağızda pamukçuk ile ortaya çıkar. Bu nedenle, bebeğinizde mantarlı pişik belirtileri varsa ağızda pamukçuk olup olmadığını kontrol edin. Pamukçuk, tedavi olmaksızın birkaç gün içinde kendi kendine düzelebilir. Geçmezse, teşhis ve tedavi için bebeğinizi doktora götürmelisiniz.

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Teşhis Edilir?

Pamukçuk, aşağıdaki yöntemler kullanılarak teşhis edilir:

• Gözle muayene: Çocuk doktorunuz yaraları ve kızarıklıkları kontrol ederek pozitif teşhis koyabilir.
• Mikroskobik inceleme: Bebek bezi döküntü lezyonlarının sıyrıkları ve oral pamukçuk yüzeyleri üzerine sürülen sürüntüler inceleme için toplanır. Toplanan numuneler, mayanın büyümesini kontrol etmek için bir mikroskop altında değerlendirilir.
• Mantar kültürü: Doktor, mantar kültürü için numuneleri bir laboratuara gönderecektir. Bu süreç biraz zaman alabilir, ancak özellikle bebek görsel teşhisi zorlaştıran diğer ağız veya cilt rahatsızlıklarından muzdarip olduğunda, pamukçuğu doğru bir şekilde teşhis edebilir.

Tanı konulduktan sonra doktor gerekirse tedavi önerecektir.

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, bebeğin yaşadığı pamukçuk tipine bağlıdır.

Ağızda pamukçuk tedavisi:

• Mikostatin, Klotrimazol, nistatin, flukonazol ve itrakonazol gibi mantar önleyici ilaçlar. Ayrıca centiyana moru olarak da adlandırılan kristal moru gibi bileşikler reçete edilebilir.
• İlaç sıvı şeklindedir ve bir damlalık kullanılarak ağzın etkilenen bölgelerine uygulanabilir.
• Bebeği sırt üstü yatırın, reçete edilen miktarda ilacı damlalığa alın ve ağzın ve boğazın etkilenen bölgelerine uygulayın.
• İlacın içine batırmak ve ağzın ulaşılması zor kısımlarına uygulamak için pamuklu çubuk da kullanabilirsiniz.
• İlaç en iyi beslenmeden hemen sonra veya beslenmeden en az 30 dakika önce uygulanır. İlaç yutulduğunda hiçbir işe yaramaz, ancak bebek yutarsa bir zararı olmaz.

• Bebeğiniz biberon ve emzik kullanıyorsa mutlaka her gün sterilize etmeniz gerekir. Pamukçuğun oluşmasındaki en büyük kaynak genellikle emzik ve biberondur.
• Kaynatıldıktan sonra soğutulmuş ve karbonat karıştırılmış suyla gazlı bezi ıslatın. İnce bir tabaka ile gazlı bezi parmağınıza sarın ve bebeğinizde pamukçuk oluşan bölgeleri temizleyin.

Bu tür ilaçları uygulamanın kesin yöntemi için doktordan yardım isteyebilirsiniz.

Bebeklerde pamukçuk tedavisi:

• Doktorlar bunun için ketokonazol, mikonazol, nistatin, naftifin ve klotrimazol gibi bileşiklerle topikal merhemler reçete eder.
• Uygulamadan önce alanı yeterince hava ile kurutun.
• Döküntü ve kabarcıklara bol miktarda krem uygulayın.
• Bebek bezini tekrar takmadan önce bölgeyi bir süre çıplak bırakın.
• Merhemi günde birkaç kez veya doktorun talimatlarına göre uygulayın.

Pamukçuk genellikle tedavinin başlamasından sonra iki hafta içinde düzelir. Evde bakım, bebeğin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.

Bebeğin Pamukçuk Bakımı Evde Nasıl Yapılır?

Bebek tedavi görürken, evde bebeğe en iyi şekilde bakmalısınız. Bebeğin pamukçukuna evde nasıl bakılacağı ve yönetileceği aşağıda açıklanmıştır (8):

• Her seferinde 20 dakikadan fazla emzirmeyin: Ağızda oluşan pamukçuk ile ilk zorluk emzirmedir. Bebeğin emmesini sağlamak için en az rahatsızlıkla emzirmeyi seans başına 20 dakika ile sınırlayabilirsiniz.
• Beslemek için kaşık, bardak veya şırınga kullanmayı deneyin: Bebeğiniz ağırlıklı olarak biberondan besleniyorsa, bebeği beslemek için bir kaşık kullanın. Mamayı bebeğe beslemek için plastik bir besleme şırıngası da kullanılabilir. Daha büyük bebekler, bir damlatmaz bardaktan süt ve püreler içmeye teşvik edilebilir.
• Sıvı gıdalara geçin: Daha küçük bebekler zaten süt diyetindedir. Katı yiyecekler yiyen daha büyük bebeklerde, yemeyi kolaylaştırmak için yarı sıvı pürelere ve yulaf lapasına geçin.
• Emzik kullanımını sınırlayın: Pamukçuğu şiddetlendirebileceği ve ağzın farklı bölgelerine yayabileceği için emzikten kaçınılmalıdır. Emzik kullanmak zorunda kalsanız bile son çare olarak her kullanımdan sonra yıkayın ve sterilize edin.
• Bezi günde birkaç kez değiştirin: Bebeği her gün birkaç dakika bezsiz bırakın. Cildin etkilenen bölgelerini havalandırmak, durumu hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Bebek bezlerini daha sık değiştirin: Bebek bezi tamamen kirli olmasa bile bez değiştirme sıklığını artırın. Bir bebek bezi enfeksiyonu tutabilir ve onları değiştirmek, mantarın kasık bölgesi etrafındaki varlığını azaltır.

Yukarıdaki adımlar, bebeklerde pamukçuk için evde yapılabilecek şeylerden bazılarıdır.

Bebeklerde Pamukçuk’un Komplikasyonları Nelerdir?

Tedavi edilmediğinde ağız ve bebek bezi pamukçukları bebeklerde aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir:

• Candida özofajiti: Aşırı maya büyümesi yavaş yavaş yemek borusuna yayılabilir ve kandida özofajite neden olabilir. En çok bağışıklığı zayıf olan bebeklerde görülür.
• Candida sepsisi: Bebek bezi döküntüleri, mayanın kan dolaşımına geçmesine ve invaziv bir kandidiyaz olan kandida sepsisine yol açmasına neden olabilir. Maya, vücudun çeşitli organlarına yayılır, ateşe ve hatta çoklu organ yetmezliğine neden olur. Bu durum en çok erken doğan bebeklerde ve düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda görülür.
• Vücudun diğer bölgelerine yayılır: Kandida koltuk altlarındaki deri kıvrımları gibi vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Hatta tırnakları kırılgan hale getirebilir.
• Kırık döküntü kabarcıklarından kaynaklanan ikincil bakteriyel enfeksiyon ve bazen septisemi (bakteriyel enfeksiyon).

Sağlıklı bebekler, zamanında tedavi gördüklerinde nadiren komplikasyon geliştirirler. Bununla birlikte, önleme her zaman tedaviden daha iyidir.

Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Önlenir?

Pamukçuğu önlemek, kandida popülasyonunu artıran tetikleyicilerden kaçınmakla ilgilidir. Bebeklerde ağızda pamukçuk ve pişik oluşumunu önlemek için şunları yapabilirsiniz:

• Antibiyotikleri sadece gerektiğinde kullanın: Hem bebek hem de anne için antibiyotik kullanımı sınırlandırılmalı veya son çare olmalıdır. Çoğu durumda, bir çocuk doktoru gerekli olmadıkça bir bebeğe antibiyotik reçete etmeyebilir. Bununla birlikte, emziren anne, antibiyotiklerin anne sütü yoluyla bebeğe geçmesini önlemek için kendi başına antibiyotik kullanmaktan kaçınmalıdır.
• Emzikleri ve biberon emziklerini sterilize edin: Emzikler ve biberon emzikleri mantarın yanı sıra bakteri de barındırabilir. Her kullanımdan sonra biberon emziklerini ve emzikleri suda 10 dakika kaynatarak sterilize edin.
• Bebeğin kasık ve bez bölgesini kuru tutun: Bezlerini ağzına kadar kirlenmesini beklemeden sık sık değiştirin. Ayrıca, yeni bir bebek bezi giymeden önce kalçaları ve cinsel organları temiz, kuru bir pamuklu bezle temizleyin. Bebeğin her gün bir saat bezsiz kalmasına izin verin.
• Bebeği pamukçuklu olanlardan uzak tutun: Pamukçuk bulaşıcıdır ve bir kişiden diğerine yayılabilir. Bebeği, ailede pamukçuk olanlardan uzak tutun. Bebeği pamukçuklular öpmesin, dokunmasın. Ayrıca, emzik veya biberon emziği gibi bebeğin eşyalarının pamukçuklu bir kardeşin kullanmadığından veya dokunmadığından emin olun.
• Pamukçuk tedavisinde annenin rolü çok önemlidir: Annede pamukçuk varsa, bebeğe yayılmasını önlemek için acilen tedavi görmesi gerekir. Bebeğin cildiyle doğrudan temas eden meme uçları enfeksiyonun taşıyıcısı olabilir. Meme uçlarınızın çevresinde kronik ağrı ve kızarıklık varsa, bunu gözden kaçırmayın. Derhal bir doktor tarafından kontrol ettirin.

Bebeğiniz prematüreyse, otoimmün rahatsızlıklardan muzdaripse veya bağışıklığı zayıfsa, onun etrafında sürdürdüğünüz hijyen konusunda ekstra dikkatli olmanız gerekir. Bu gibi durumlarda genel temizlik daha da hayati hale gelir.

Aşağıda, bebeklerde pamukçukla ilgili bazı soruları yanıtlıyoruz.

SIK SORULAN SORULAR

Ağızda oluşan pamukçuk ve bebek bezi döküntüsü, zamanında ve etkili tedavi ile ortadan kalkabilir ve nadiren tehlikelidir. İyi hijyen sağlamak, bebeğinizin pamukçuk kapmasını önleyebilir. Ayrıca, bebeğiniz büyüdükçe, bağışıklık sistemi iyileşir ve sağlamlaşır, maya popülasyonunu kontrol eder ve pamukçuk enfeksiyonu riskini azaltır. Ayrıca 20 dakikadan fazla emzirmeyerek, sıvı gıdalara geçerek, emzik kullanımını sınırlandırarak, daha sık bez değiştirerek bebeğinizin pamukçukunun bakımını evde yapabilirsiniz. Doğru önlemler ve özenle bebeğiniz iki hafta içinde iyileşebilir.

Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.

Çocuk kategorimizdeki diğer yazılarımız için buraya bakabilirsiniz.

• Hamilelikte Ağız Kuruması Hakkında Bilmeniz Gerekenler: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
• Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü Okuyanlar Ne Kadar Maaş Alır?
• İdrar Yolu Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir? İdrar Yolu Enfeksiyonu Bitkisel Tedavi Yöntemleri ve İlaçları!
• Televizyon İzleyen Bebekler: Güvenlik İpuçları, Etkileri ve Alternatif Öneriler
• Bebeklerde Diş Çıkarma: Belirtileri Nelerdir ve Ağrı Nasıl Geçirilir?