Çölyak, çavdar, yulaf, arpa ve buğday gibi tahılların içinde bulunan guluten isimli proteinin sebep olduğu, fakat glutensiz diyet yemekleriyle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. İşte çölyak hastalığı nedir, çölyak hastası ne yiyemez, belirtisi, çölyak diyeti nedir, testi nasıl, tedavisi var mı, aradığınız tüm cevaplar işte yazımızda.
Sindirim sistemini etkileyerek yaşam kalitesini düşüren ve ülkemizde de sıklıkla görülebilen bir hastalık türüdür Çölyak. Hastalığın sebepleri arasında genetik yatkınlık olabileceği gibi beslenme alışkanlıkları da etkili olabiliyor. Peki çölyak hastalığı nedir, çölyak hastası ne yiyemez, belirtisi, çölyak diyeti nedir, testi nasıl, tedavisi var mı gibi sorularınız varsa, yazımıza devam edelim.
Çölyak belirtileri arasında karın ağrısı, midede şişlik, bazen ishal, huzursuzluk ve genellikle de iştahsızlık sayılabilir. Çölyak hastalığı teşhis edildikten sonra tedavisi için hastaların unlu mamülleri yani kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek gibi besinleri tüketmemeleri, glutensiz gıdalar tüketmesi öneriliyor.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı (tıbbi adı Gluten Enteropatisi), bağırsak yapısının bozulması sebebi ile yenilen besinlerin emilememesi sebebiyle bağırsakta hasara sebep olan bir çeşit sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içinde bulunan guluten isimli bir protein sebep olmaktadır.
Çölyak hastalığı hangi yaşlarda görünür sorusu ise en çok merak edilen konulardan biridir. Hastalık, çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıkabiliyor, belirli bir yaş aralığı bulunmamaktadır.
ÇÖLYAK BELİRTİSİ
Çölyak hastalığı nedir sorusundan sonra, belirtilere geçebiliriz. Bazı insanlar bu hastalıkta hiç belirti göstermezler ve hayatları boyunca hafif şekilde hissederek, hasta olduğunu anlamadan yaşamlarını sürdürebilirler. Çölyak hastalığı aniden şiddetli belirtilerle de başlayabilir, aşağıda belirttiğimiz çölyak hastalığı belirtilerinden birisi sizde de varsa, dikkatle takip edip bir doktora görünmenizde fayda olabilir.
Çocuklarda da görülebilen çölyak hastalığı karın ağrısı, şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi belirtiler gösterebilir. İleri yaşlarda farklı belirtilerde gösterebilen çölyak hastalığı için şüphelenen kişilerin dikkatlice belirtileri izlemesi gereklidir.
YETİŞKİNLERDE ÇÖLYAK BELİRTİLERİ
- Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik
- Yaşa göre kilo azlığı
- Kas zayıflığı
- Kansızlık
- Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması
- İshal
- Kusma
- Bezginlik
- Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
- Büyüme geriliği
- Ağız içinde oluşan aftlar
- İştahsızlık, gaz şikayetleri
- Eklem ve kemik ağrıları
- Sinirlilik
- Ciltte kaşıntılı döküntüler
ÇÖLYAK TEDAVİSİ
Bu hastalığın tedavisinde uygulanan tek yöntem arpa, çavdar, yulaf, buğday gibi tahıllarda bulunan gluten isimli proteinden uzak durmaktır. Bunun için yemek alışkanlıklarının komple değiştirilmesi sıkı bir diyet yapılması önerilmektedir, elbette doktor kontrolünde!
Yani özetle, çölyak hastalığının tedavisinde glutensiz gıdalar tüketilmelidir. Market alışverişi yaparken mutlaka aldığının ürünün içinde kullanılan proteinlere yani glutensiz ürünler seçilmelidir.
Elbette çölyak hastalığına yakalandıysanız, ömrünüz boyunca sıfır glutenli gıdalarla hayatınızı sürdüremezsiniz. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Gıda ve Tarım Örgütü 1 kilogramında 200 mg dan daha az gluten içeren gıdaları glutensiz gıda olarak ilan etmiştir.
Ülkemizdeki glutensiz ürün tebliğ uygulamalarda da 2007 yılında kabul edilen değer kullanılmaktadır.
ÇÖLYAK DİYETİ
- Tüm sebzeler,
- Tüm meyveler,
- Tüm bakliyatlar,
- Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
- Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
- Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
- Una batırılmamış konserve çeşitleri,
- Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.
- Evde çekilmiş güvenli baharatlar.
ÇÖLYAK HASTALARI NE YİYEMEZ
- Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
- Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri. Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.
- Guluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.
- Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.
Çölyak hastalığı nedir, çölyak hastası ne yiyemez, belirtisi nedir, testi nasıl, tedavisi var mı gibi umarım ihtiyacınız olan tüm bilgileri verebilmişimdir. Yazımızı beğendiyseniz aşağıda yorumlarda lütfen belirtmeyi unutmayınız.
Takiye.com’u twitter ve google haberler üzerinden abone olarak takip edebilirsiniz.
Sağlık ile ilgili en ilgi çekici haberleri buradan takip edebilirsiniz.
